文心雕龍?jiān)t策原文注音版
文心雕龍?jiān)t策原文注音版
《 詔zhào策cè 》
皇huáng帝dì御yù宇yǔ , 其qí言yán也yě神shén 。 淵yuān嘿hēi黼fǔ扆yǐ , 而ér響xiǎng盈yíng四sì表biǎo , 其qí唯wéi詔zhào策cè乎hū ! 昔xī軒xuān轅yuán唐táng虞yú , 同tóng稱chēng為wéi “ 命mìng ”。 命mìng之zhī為wéi義yì , 制zhì性xìng之zhī本běn也yě 。 其qí在zài三sān代dài , 事shì兼jiān誥gào誓shì 。 誓shì以yǐ訓(xùn)xùn戎róng , 誥gào以yǐ敷fū政zhèng , 命mìng喻yù自zì天tiān , 故gù授shòu官guān錫xī胤yìn 。《 易yì 》 之zhī 《 姤gòu 》 象xiàng ∶“ 后hòu以yǐ施shī命mìng誥gào四sì方fāng 。” 誥gào命mìng動(dòng)dòng民mín , 若ruò天tiān下xià之zhī有yǒu風(fēng)fēng矣yǐ 。 降jiàng及jí七qī國(guó)guó , 并bìng稱chēng曰yuē “ 令lìng ”。 令lìng者zhě , 使shǐ也yě 。 秦qín并bìng天tiān下xià , 改gǎi命mìng曰yuē制zhì 。 漢hàn初chū定dìng儀yí?jiǎng)tzé , 則zé命mìng有yǒu四sì品pǐn ∶ 一yī曰yuē策cè書shū , 二èr曰yuē制zhì書shū , 三sān曰yuē詔zhào書shū , 四sì曰yuē戒jiè敕chì 。 敕chì戒jiè州zhōu部bù , 詔zhào誥gào百bǎi官guān , 制zhì施shī赦shè命mìng , 策cè封fēng王wáng侯hóu 。 策cè者zhě , 簡(jiǎn)jiǎn也yě 。 制zhì者zhě , 裁cái也yě 。 詔zhào者zhě , 告gào也yě 。 敕chì者zhě , 正zhèng也yě 。
《 詩(shī)shī 》 云yún “ 畏wèi此cǐ簡(jiǎn)jiǎn書shū ”,《 易yì 》 稱chēng “ 君jūn子zǐ以yǐ制zhì數(shù)shù度dù ”,《 禮lǐ 》 稱chēng “ 明míng神shén之zhī詔zhào ”,《 書shū 》 稱chēng “ 敕chì天tiān之zhī命mìng ”, 并bìng本běn經(jīng)jīng典diǎn以yǐ立lì名míng目mù 。 遠(yuǎn)yuǎn詔zhào近jìn命mìng , 習(xí)xí秦qín制zhì也yě 。《 記jì 》 稱chēng “ 絲sī綸lún ”, 所suǒ以yǐ應(yīng)yīng接jiē群qún后hòu 。 虞yú重zhòng納nà言yán , 周zhōu貴guì喉hóu舌shé , 故gù兩liǎng漢hàn詔zhào誥gào , 職zhí在zài尚shàng書shū 。 王wáng言yán之zhī大dà , 動(dòng)dòng入rù史shǐ策cè , 其qí出chū如rú綍fú , 不bù反fǎn若ruò汗hàn 。 是shì以yǐ淮huái南nán有yǒu英yīng才cái , 武wǔ帝dì使shǐ相xiàng如rú視shì草cǎo ; 隴lǒng右yòu多duō文wén士shì , 光guāng武wǔ加jiā意yì于yú書shū辭cí : 豈qǐ直zhí取qǔ美m(xù)ěi當(dāng)dāng時(shí)shí , 亦yì敬jìng慎shèn來(lái)lái葉yè矣yǐ 。
觀guān文wén景jǐng以yǐ前qián , 詔zhào體tǐ浮fú雜zá , 武wǔ帝dì崇chóng儒rú , 選xuǎn言yán弘hóng奧ào 。 策cè封fēng三sān王wáng , 文wén同tóng訓(xùn)xùn典diǎn ; 勸quàn戒jiè淵yuān雅yǎ , 垂chuí范fàn后hòu代dài 。 及jí制zhì詔zhào嚴(yán)yán助zhù , 即jí云yún ∶“ 厭yàn承chéng明míng廬lú ”, 蓋gài寵chǒng才cái之zhī恩ēn也yě 。 孝xiào宣xuān璽xǐ書shū , 責(zé)zé博bó于yú陳chén遂suì , 亦yì故gù舊jiù之zhī厚hòu也yě 。 逮dǎi光guāng武wǔ撥bō亂luàn , 留liú意yì斯sī文wén , 而ér造zào次cì喜xǐ怒nù , 時(shí)shí或huò偏piān濫làn 。 詔zhào賜cì鄧dèng禹yǔ , 稱chēng司sī徒tú為wéi堯yáo ; 敕chì責(zé)zé侯hóu霸bà , 稱chēng黃huáng鉞yuè一yī下xià 。 若ruò斯sī之zhī類lèi , 實(shí)shí乖guāi憲xiàn章zhāng 。 暨jì明míng章zhāng崇chóng學(xué)xué , 雅yǎ詔zhào間jiān出chū 。 和hé安ān政zhèng弛chí , 禮lǐ閣gé鮮xiān才cái , 每měi為wéi詔zhào敕chì , 假jiǎ手shǒu外wài請(qǐng)qǐng 。 建jiàn安ān之zhī末mò , 文wén理lǐ代dài興xīng , 潘pān勖xù九jiǔ錫xī , 典diǎn雅yǎ逸yì群qún 。 衛(wèi)wèi覬jì禪chán誥gào , 符fú采cǎi炳bǐng耀yào , 弗fú可kě加jiā已yǐ 。 自zì魏wèi晉jìn誥gào策cè , 職zhí在zài中zhōng書shū 。 劉liú放fàng張zhāng華huá , 并bìng管guǎn斯sī任rèn , 施shī令lìng發(fā)fā號(hào)hào , 洋yáng洋yáng盈yíng耳ěr 。 魏wèi文wén帝dì下xià詔zhào , 辭cí義yì多duō偉wěi 。 至zhì于yú作zuò威wēi作zuò福fú , 其qí萬(wàn)wàn慮lǜ之zhī一yī蔽bì乎hū ! 晉jìn氏shì中zhōng興xīng , 唯wéi明míng帝dì崇chóng才cái , 以yǐ溫wēn嶠qiáo文wén清qīng , 故gù引yǐn入rù中zhōng書shū 。 自zì斯sī以yǐ后hòu , 體tǐ憲xiàn風(fēng)fēng流liú矣yǐ 。
夫fū王wáng言yán崇chóng秘mì , 大dà觀guān在zài上shàng , 所suǒ以yǐ百bǎi辟pì其qí刑xíng , 萬(wàn)wàn邦bāng作zuò孚fú 。 故gù授shòu官guān選xuǎn賢xián , 則zé義yì炳bǐng重zhòng離lí之zhī輝huī ; 優(yōu)yōu文wén封fēng策cè , 則zé氣qì含hán風(fēng)fēng雨yǔ之zhī潤(rùn)rùn ; 敕chì戒jiè恒héng誥gào , 則zé筆bǐ吐tǔ星xīng漢hàn之zhī華huá ; 治zhì戎róng燮xiè伐fá , 則zé聲shēng有yǒu洊jiàn雷léi之zhī威wēi ; 眚shěng災(zāi)zāi肆sì赦shè , 則zé文wén有yǒu春chūn露lù之zhī滋zī ; 明míng罰fá敕chì法fǎ , 則zé辭cí有yǒu秋qiū霜shuāng之zhī烈liè : 此cǐ詔zhào策cè之zhī大dà略lüè也yě 。
戒jiè敕chì為wéi文wén , 實(shí)shí詔zhào之zhī切qiè者zhě , 周zhōu穆mù命mìng郊jiāo父fù受shòu敕chì憲xiàn , 此cǐ其qí事shì也yě 。 魏wèi武wǔ稱chēng作zuò敕chì戒jiè , 當(dāng)dāng指zhǐ事shì而ér語(yǔ)yǔ , 勿wù得de依yī違wéi , 曉xiǎo治zhì要yào矣yǐ 。 及jí晉jìn武wǔ敕chì戒jiè , 備bèi告gào百bǎi官guān ; 敕chì都dū督dū以yǐ兵bīng要yào , 戒jiè州zhōu牧mù以yǐ董dǒng司sī , 警jǐng郡jùn守shǒu以yǐ恤xù隱yǐn , 勒l(shuí)è牙yá門mén以yǐ御yù衛(wèi)wèi , 有yǒu訓(xùn)xùn典diǎn焉yān 。
戒jiè者zhě , 慎shèn也yě , 禹yǔ稱chēng “ 戒jiè之zhī用yòng休xiū ”。 君jūn父fù至zhì尊zūn , 在zài三sān罔wǎng極jí 。 漢hàn高gāo祖zǔ之zhī 《 敕chì太tài子zǐ 》, 東dōng方fāng朔shuò之zhī 《 戒jiè子zi 》, 亦yì顧gù命mìng之zhī作zuò也yě 。 及jí馬mǎ援yuán以yǐ下xià , 各gè貽yí家jiā戒jiè 。 班bān姬jī 《 女nǚ戒jiè 》, 足zú稱chēng母mǔ師shī矣yǐ 。
教jiào者zhě , 效xiào也yě , 出chū言yán而ér民mín效xiào也yě 。 契qì敷fū五wǔ教jiào , 故gù王wáng侯hóu稱chēng教jiào 。 昔xī鄭zhèng弘hóng之zhī守shǒu南nán陽(yáng)yáng , 條tiáo教jiào為wéi后hòu所suǒ述shù , 乃nǎi事shì緒xù明míng也yě ; 孔kǒng融róng之zhī守shǒu北běi海hǎi , 文wén教jiào麗lì而ér罕hǎn施shī , 乃nǎi治zhì體tǐ乖guāi也yě 。 若ruò諸zhū葛gě孔kǒng明míng之zhī詳xiáng約yuē , 庾yǔ稚zhì恭gōng之zhī明míng斷duàn , 并bìng理lǐ得dé而ér辭cí中zhōng , 教jiào之zhī善shàn也yě 。
自zì教jiào以yǐ下xià , 則zé又yòu有yǒu命mìng 。《 詩(shī)shī 》 云yún “ 有yǒu命mìng自zì天tiān ”, 明míng命mìng為wéi重zhòng也yě ;《 周zhōu禮lǐ 》 曰yuē “ 師shī氏shì詔zhào王wáng ”, 明míng詔zhào為wéi輕qīng也yě 。 今jīn詔zhào重zhòng而ér命mìng輕qīng者zhě , 古gǔ今jīn之zhī變biàn也yě 。
贊zàn曰yuē ∶
皇huáng王wáng施shī令lìng , 寅yín嚴(yán)yán宗zōng誥gào 。 我wǒ有yǒu絲sī言yán , 兆zhào民mín伊yī好hǎo 。
輝huī音yīn峻jùn舉jǔ , 鴻hóng風(fēng)fēng遠(yuǎn)yuǎn蹈dǎo 。 騰téng義yì飛fēi辭cí , 渙huàn其qí大dà號(hào)hào 。
文心雕龍?jiān)t策原文拼音版
《 zhào cè 》
《詔策》
huáng dì yù yǔ , qí yán yě shén 。 yuān hēi fǔ yǐ , ér xiǎng yíng sì biǎo , qí wéi zhào cè hū ! xī xuān yuán táng yú , tóng chēng wéi “ mìng ”。 mìng zhī wéi yì , zhì xìng zhī běn yě 。 qí zài sān dài , shì jiān gào shì 。 shì yǐ xùn róng , gào yǐ fū zhèng , mìng yù zì tiān , gù shòu guān xī yìn 。《 yì 》 zhī 《 gòu 》 xiàng ∶“ hòu yǐ shī mìng gào sì fāng 。” gào mìng dòng mín , ruò tiān xià zhī yǒu fēng yǐ 。 jiàng jí qī guó , bìng chēng yuē “ lìng ”。 lìng zhě , shǐ yě 。 qín bìng tiān xià , gǎi mìng yuē zhì 。 hàn chū dìng yí zé , zé mìng yǒu sì pǐn ∶ yī yuē cè shū , èr yuē zhì shū , sān yuē zhào shū , sì yuē jiè chì 。 chì jiè zhōu bù , zhào gào bǎi guān , zhì shī shè mìng , cè fēng wáng hóu 。 cè zhě , jiǎn yě 。 zhì zhě , cái yě 。 zhào zhě , gào yě 。 chì zhě , zhèng yě 。
皇帝御宇,其言也神。淵嘿黼扆,而響盈四表,其唯詔策乎!昔軒轅唐虞,同稱為“命”。命之為義,制性之本也。其在三代,事兼誥誓。誓以訓(xùn)戎,誥以敷政,命喻自天,故授官錫胤。《易》之《姤》象∶“后以施命誥四方。”誥命動(dòng)民,若天下之有風(fēng)矣。降及七國(guó),并稱曰“令”。令者,使也。秦并天下,改命曰制。漢初定儀則,則命有四品∶一曰策書,二曰制書,三曰詔書,四曰戒敕。敕戒州部,詔誥百官,制施赦命,策封王侯。策者,簡(jiǎn)也。制者,裁也。詔者,告也。敕者,正也。
《 shī 》 yún “ wèi cǐ jiǎn shū ”,《 yì 》 chēng “ jūn zǐ yǐ zhì shù dù ”,《 lǐ 》 chēng “ míng shén zhī zhào ”,《 shū 》 chēng “ chì tiān zhī mìng ”, bìng běn jīng diǎn yǐ lì míng mù 。 yuǎn zhào jìn mìng , xí qín zhì yě 。《 jì 》 chēng “ sī lún ”, suǒ yǐ yīng jiē qún hòu 。 yú zhòng nà yán , zhōu guì hóu shé , gù liǎng hàn zhào gào , zhí zài shàng shū 。 wáng yán zhī dà , dòng rù shǐ cè , qí chū rú fú , bù fǎn ruò hàn 。 shì yǐ huái nán yǒu yīng cái , wǔ dì shǐ xiàng rú shì cǎo ; lǒng yòu duō wén shì , guāng wǔ jiā yì yú shū cí : qǐ zhí qǔ měi dāng shí , yì jìng shèn lái yè yǐ 。
《詩(shī)》云“畏此簡(jiǎn)書”,《易》稱“君子以制數(shù)度”,《禮》稱“明神之詔”,《書》稱“敕天之命”,并本經(jīng)典以立名目。遠(yuǎn)詔近命,習(xí)秦制也。《記》稱“絲綸”,所以應(yīng)接群后。虞重納言,周貴喉舌,故兩漢詔誥,職在尚書。王言之大,動(dòng)入史策,其出如綍,不反若汗。是以淮南有英才,武帝使相如視草;隴右多文士,光武加意于書辭:豈直取美當(dāng)時(shí),亦敬慎來(lái)葉矣。
guān wén jǐng yǐ qián , zhào tǐ fú zá , wǔ dì chóng rú , xuǎn yán hóng ào 。 cè fēng sān wáng , wén tóng xùn diǎn ; quàn jiè yuān yǎ , chuí fàn hòu dài 。 jí zhì zhào yán zhù , jí yún ∶“ yàn chéng míng lú ”, gài chǒng cái zhī ēn yě 。 xiào xuān xǐ shū , zé bó yú chén suì , yì gù jiù zhī hòu yě 。 dǎi guāng wǔ bō luàn , liú yì sī wén , ér zào cì xǐ nù , shí huò piān làn 。 zhào cì dèng yǔ , chēng sī tú wéi yáo ; chì zé hóu bà , chēng huáng yuè yī xià 。 ruò sī zhī lèi , shí guāi xiàn zhāng 。 jì míng zhāng chóng xué , yǎ zhào jiān chū 。 hé ān zhèng chí , lǐ gé xiān cái , měi wéi zhào chì , jiǎ shǒu wài qǐng 。 jiàn ān zhī mò , wén lǐ dài xīng , pān xù jiǔ xī , diǎn yǎ yì qún 。 wèi jì chán gào , fú cǎi bǐng yào , fú kě jiā yǐ 。 zì wèi jìn gào cè , zhí zài zhōng shū 。 liú fàng zhāng huá , bìng guǎn sī rèn , shī lìng fā hào , yáng yáng yíng ěr 。 wèi wén dì xià zhào , cí yì duō wěi 。 zhì yú zuò wēi zuò fú , qí wàn lǜ zhī yī bì hū ! jìn shì zhōng xīng , wéi míng dì chóng cái , yǐ wēn qiáo wén qīng , gù yǐn rù zhōng shū 。 zì sī yǐ hòu , tǐ xiàn fēng liú yǐ 。
觀文景以前,詔體浮雜,武帝崇儒,選言弘奧。策封三王,文同訓(xùn)典;勸戒淵雅,垂范后代。及制詔嚴(yán)助,即云∶“厭承明廬”,蓋寵才之恩也。孝宣璽書,責(zé)博于陳遂,亦故舊之厚也。逮光武撥亂,留意斯文,而造次喜怒,時(shí)或偏濫。詔賜鄧禹,稱司徒為堯;敕責(zé)侯霸,稱黃鉞一下。若斯之類,實(shí)乖憲章。暨明章崇學(xué),雅詔間出。和安政弛,禮閣鮮才,每為詔敕,假手外請(qǐng)。建安之末,文理代興,潘勖九錫,典雅逸群。衛(wèi)覬禪誥,符采炳耀,弗可加已。自魏晉誥策,職在中書。劉放張華,并管斯任,施令發(fā)號(hào),洋洋盈耳。魏文帝下詔,辭義多偉。至于作威作福,其萬(wàn)慮之一蔽乎!晉氏中興,唯明帝崇才,以溫嶠文清,故引入中書。自斯以后,體憲風(fēng)流矣。
fū wáng yán chóng mì , dà guān zài shàng , suǒ yǐ bǎi pì qí xíng , wàn bāng zuò fú 。 gù shòu guān xuǎn xián , zé yì bǐng zhòng lí zhī huī ; yōu wén fēng cè , zé qì hán fēng yǔ zhī rùn ; chì jiè héng gào , zé bǐ tǔ xīng hàn zhī huá ; zhì róng xiè fá , zé shēng yǒu jiàn léi zhī wēi ; shěng zāi sì shè , zé wén yǒu chūn lù zhī zī ; míng fá chì fǎ , zé cí yǒu qiū shuāng zhī liè : cǐ zhào cè zhī dà lüè yě 。
夫王言崇秘,大觀在上,所以百辟其刑,萬(wàn)邦作孚。故授官選賢,則義炳重離之輝;優(yōu)文封策,則氣含風(fēng)雨之潤(rùn);敕戒恒誥,則筆吐星漢之華;治戎燮伐,則聲有洊雷之威;眚?yàn)?zāi)肆赦,則文有春露之滋;明罰敕法,則辭有秋霜之烈:此詔策之大略也。
jiè chì wéi wén , shí zhào zhī qiè zhě , zhōu mù mìng jiāo fù shòu chì xiàn , cǐ qí shì yě 。 wèi wǔ chēng zuò chì jiè , dāng zhǐ shì ér yǔ , wù de yī wéi , xiǎo zhì yào yǐ 。 jí jìn wǔ chì jiè , bèi gào bǎi guān ; chì dū dū yǐ bīng yào , jiè zhōu mù yǐ dǒng sī , jǐng jùn shǒu yǐ xù yǐn , lè yá mén yǐ yù wèi , yǒu xùn diǎn yān 。
戒敕為文,實(shí)詔之切者,周穆命郊父受敕憲,此其事也。魏武稱作敕戒,當(dāng)指事而語(yǔ),勿得依違,曉治要矣。及晉武敕戒,備告百官;敕都督以兵要,戒州牧以董司,警郡守以恤隱,勒牙門以御衛(wèi),有訓(xùn)典焉。
jiè zhě , shèn yě , yǔ chēng “ jiè zhī yòng xiū ”。 jūn fù zhì zūn , zài sān wǎng jí 。 hàn gāo zǔ zhī 《 chì tài zǐ 》, dōng fāng shuò zhī 《 jiè zi 》, yì gù mìng zhī zuò yě 。 jí mǎ yuán yǐ xià , gè yí jiā jiè 。 bān jī 《 nǚ jiè 》, zú chēng mǔ shī yǐ 。
戒者,慎也,禹稱“戒之用休”。君父至尊,在三罔極。漢高祖之《敕太子》,東方朔之《戒子》,亦顧命之作也。及馬援以下,各貽家戒。班姬《女戒》,足稱母師矣。
jiào zhě , xiào yě , chū yán ér mín xiào yě 。 qì fū wǔ jiào , gù wáng hóu chēng jiào 。 xī zhèng hóng zhī shǒu nán yáng , tiáo jiào wéi hòu suǒ shù , nǎi shì xù míng yě ; kǒng róng zhī shǒu běi hǎi , wén jiào lì ér hǎn shī , nǎi zhì tǐ guāi yě 。 ruò zhū gě kǒng míng zhī xiáng yuē , yǔ zhì gōng zhī míng duàn , bìng lǐ dé ér cí zhōng , jiào zhī shàn yě 。
教者,效也,出言而民效也。契敷五教,故王侯稱教。昔鄭弘之守南陽(yáng),條教為后所述,乃事緒明也;孔融之守北海,文教麗而罕施,乃治體乖也。若諸葛孔明之詳約,庾稚恭之明斷,并理得而辭中,教之善也。
zì jiào yǐ xià , zé yòu yǒu mìng 。《 shī 》 yún “ yǒu mìng zì tiān ”, míng mìng wéi zhòng yě ;《 zhōu lǐ 》 yuē “ shī shì zhào wáng ”, míng zhào wéi qīng yě 。 jīn zhào zhòng ér mìng qīng zhě , gǔ jīn zhī biàn yě 。
自教以下,則又有命。《詩(shī)》云“有命自天”,明命為重也;《周禮》曰“師氏詔王”,明詔為輕也。今詔重而命輕者,古今之變也。
zàn yuē ∶
贊曰∶
huáng wáng shī lìng , yín yán zōng gào 。 wǒ yǒu sī yán , zhào mín yī hǎo 。
皇王施令,寅嚴(yán)宗誥。我有絲言,兆民伊好。
huī yīn jùn jǔ , hóng fēng yuǎn dǎo 。 téng yì fēi cí , huàn qí dà hào 。
輝音峻舉,鴻風(fēng)遠(yuǎn)蹈。騰義飛辭,渙其大號(hào)。
延伸閱讀:文心雕龍?jiān)t策第十九原文及翻譯、賞析