文心雕龍原道拼音版 文心雕龍原道原文注音版
文心雕龍原道原文注音版
《 原yuán道dào 》
文wén之zhī為wéi德dé也yě大dà矣yǐ , 與yǔ天tiān地dì并bìng生shēng者zhě 。 何hé哉zāi ? 夫fū玄xuán黃huáng色sè雜zá , 方fāng圓yuán體tǐ分fēn , 日rì月yuè疊dié璧bì , 以yǐ垂chuí麗lì天tiān之zhī象xiàng ; 山shān川chuān煥huàn綺qǐ , 以yǐ鋪pù理lǐ地dì之zhī形xíng : 此cǐ蓋gài道dào之zhī文wén也yě 。 仰yǎng觀guān吐tǔ曜yào , 俯fǔ察chá含hán章zhāng , 高gāo卑bēi定dìng位wèi , 故gù兩liǎng儀yí既jì生shēng矣yǐ 。 惟wéi人rén參shēn之zhī , 性xìng靈líng所suǒ鍾zhōng , 是shì謂wèi三sān才cái 。 為wèi五wǔ行xíng之zhī秀xiù , 實shí天tiān地dì之zhī心xīn , 心xīn生shēng而ér言yán立lì , 言yán立lì而ér文wén明míng , 自zì然rán之zhī道dào也yě 。
傍bàng及jí萬wàn品pǐn , 動dòng植zhí皆jiē文wén ∶ 龍lóng鳳fèng以yǐ藻zǎo繪huì呈chéng瑞ruì , 虎hǔ豹bào以yǐ炳bǐng蔚wèi凝níng姿zī ; 云yún霞xiá雕diāo色sè , 有yǒu逾yú畫huà工gōng之zhī妙miào ; 草cǎo木mù賁bēn華huá , 無wú待dài錦jǐn匠jiàng之zhī奇qí 。 夫fū豈qǐ外wài飾shì , 蓋gài自zì然rán耳ěr 。 至zhì于yú林lín籟lài結jié響xiǎng , 調diào如rú竽yú瑟sè ; 泉quán石shí激jī韻yùn , 和hé若ruò球qiú锽huáng : 故gù形xíng立lì則zé章zhāng成chéng矣yǐ , 聲shēng發fā則zé文wén生shēng矣yǐ 。 夫fū以yǐ無wú識shí之zhī物wù , 郁yù然rán有yǒu采cǎi , 有yǒu心xīn之zhī器qì , 其qí無wú文wén歟yú ?
人rén文wén之zhī元yuán , 肇zhào自zì太tài極jí , 幽yōu贊zàn神shén明míng ,《 易yì 》 象xiàng惟wéi先xiān 。 庖páo犧xī畫huà其qí始shǐ , 仲zhòng尼ní翼yì其qí終zhōng 。 而ér 《 乾gān 》、《 坤kūn 》 兩liǎng位wèi , 獨dú制zhì 《 文wén言yán 》。 言yán之zhī文wén也yě , 天tiān地dì之zhī心xīn哉zāi ! 若ruò乃nǎi 《 河hé圖tú 》 孕yùn乎hū八bā卦guà ,《 洛luò書shū 》 韞yùn乎hū九jiǔ疇chóu , 玉yù版bǎn金jīn鏤lòu之zhī實shí , 丹dān文wén綠lǜ牒dié之zhī華huá , 誰shéi其qí尸shī之zhī ? 亦yì神shén理lǐ而ér已yǐ 。
自zì鳥niǎo跡jì代dài繩shéng , 文wén字zì始shǐ炳bǐng , 炎yán皞hào遺yí事shì , 紀jì在zài 《 三sān墳fén 》, 而ér年nián世shì渺miǎo邈miǎo , 聲shēng采cǎi靡mí追zhuī 。 唐táng虞yú文wén章zhāng , 則zé煥huàn乎hū始shǐ盛shèng 。 元yuán首shǒu載zài歌gē , 既jì發fā吟yín詠yǒng之zhī志zhì ; 益yì稷jì陳chén謨mó , 亦yì垂chuí敷fū奏zòu之zhī風fēng 。 夏xià后hòu氏shì興xīng , 業yè峻jùn鴻hóng績jì , 九jiǔ序xù惟wéi歌gē , 勛xūn德dé彌mí縟rù 。 逮dǎi及jí商shāng周zhōu , 文wén勝shèng其qí質zhì ,《 雅yǎ 》、《 頌sòng 》 所suǒ被bèi , 英yīng華huá曰yuē新xīn 。 文wén王wáng患huàn憂yōu , 繇yáo辭cí炳bǐng曜yào , 符fú采cǎi復fù隱yǐn , 精jīng義yì堅jiān深shēn 。 重zhòng以yǐ公gōng旦dàn多duō材cái , 振zhèn其qí徽huī烈liè , 剬duān詩shī緝jī頌sòng , 斧fǔ藻zǎo群qún言yán 。 至zhì若ruò夫fū子zǐ繼jì圣shèng , 獨dú秀xiù前qián哲zhé , 熔róng鈞jūn六liù經jīng , 必bì金jīn聲shēng而ér玉yù振zhèn ; 雕diāo琢zhuó情qíng性xìng , 組zǔ織zhī辭cí令lìng , 木mù鐸duó啟qǐ而ér千qiān里lǐ應yīng , 席xí珍zhēn流liú而ér萬wàn世shì響xiǎng , 寫xiě天tiān地dì之zhī輝huī光guāng , 曉xiǎo生shēng民mín之zhī耳ěr目mù矣yǐ 。
爰yuán自zì風fēng姓xìng , 暨jì于yú孔kǒng氏shì , 玄xuán圣shèng創chuàng典diǎn , 素sù王wáng述shù訓xùn , 莫mò不bù原yuán道dào心xīn以yǐ敷fū章zhāng , 研yán神shén理lǐ而ér設shè教jiào , 取qǔ象xiàng乎hū 《 河hé 》、《 洛luò 》, 問wèn數shù乎hū蓍shī龜guī , 觀guān天tiān文wén以yǐ極jí變biàn , 察chá人rén文wén以yǐ成chéng化huà ; 然rán后hòu能néng經jīng緯wěi區qū宇yǔ , 彌mí綸lún彝yí憲xiàn , 發fā揮huī事shì業yè , 彪biāo炳bǐng辭cí義yì 。 故gù知zhī道dào沿yán圣shèng以yǐ垂chuí文wén , 圣shèng因yīn文wén而ér明míng道dào , 旁páng通tōng而ér無wú滯zhì , 日rì用yòng而ér不bù匱kuì 。《 易yì 》 曰yuē ∶“ 鼓gǔ天tiān下xià之zhī動dòng者zhě存cún乎hū辭cí 。” 辭cí之zhī所suǒ以yǐ能néng鼓gǔ天tiān下xià者zhě , 乃nǎi道dào之zhī文wén也yě 。
贊zàn曰yuē ∶
道dào心xīn惟wéi微wēi , 神shén理lǐ設shè教jiào 。 光guāng采cǎi玄xuán圣shèng , 炳bǐng耀yào仁rén孝xiào 。
龍lóng圖tú獻xiàn體tǐ , 龜guī書shū呈chéng貌mào 。 天tiān文wén斯sī觀guān , 民mín胥xū以yǐ效xiào 。
文心雕龍原道拼音版
《 yuán dào 》
《原道》
wén zhī wéi dé yě dà yǐ , yǔ tiān dì bìng shēng zhě 。 hé zāi ? fū xuán huáng sè zá , fāng yuán tǐ fēn , rì yuè dié bì , yǐ chuí lì tiān zhī xiàng ; shān chuān huàn qǐ , yǐ pù lǐ dì zhī xíng : cǐ gài dào zhī wén yě 。 yǎng guān tǔ yào , fǔ chá hán zhāng , gāo bēi dìng wèi , gù liǎng yí jì shēng yǐ 。 wéi rén shēn zhī , xìng líng suǒ zhōng , shì wèi sān cái 。 wèi wǔ xíng zhī xiù , shí tiān dì zhī xīn , xīn shēng ér yán lì , yán lì ér wén míng , zì rán zhī dào yě 。
文之為德也大矣,與天地并生者。何哉?夫玄黃色雜,方圓體分,日月疊璧,以垂麗天之象;山川煥綺,以鋪理地之形:此蓋道之文也。仰觀吐曜,俯察含章,高卑定位,故兩儀既生矣。惟人參之,性靈所鍾,是謂三才。為五行之秀,實天地之心,心生而言立,言立而文明,自然之道也。
bàng jí wàn pǐn , dòng zhí jiē wén ∶ lóng fèng yǐ zǎo huì chéng ruì , hǔ bào yǐ bǐng wèi níng zī ; yún xiá diāo sè , yǒu yú huà gōng zhī miào ; cǎo mù bēn huá , wú dài jǐn jiàng zhī qí 。 fū qǐ wài shì , gài zì rán ěr 。 zhì yú lín lài jié xiǎng , diào rú yú sè ; quán shí jī yùn , hé ruò qiú huáng : gù xíng lì zé zhāng chéng yǐ , shēng fā zé wén shēng yǐ 。 fū yǐ wú shí zhī wù , yù rán yǒu cǎi , yǒu xīn zhī qì , qí wú wén yú ?
傍及萬品,動植皆文∶龍鳳以藻繪呈瑞,虎豹以炳蔚凝姿;云霞雕色,有逾畫工之妙;草木賁華,無待錦匠之奇。夫豈外飾,蓋自然耳。至于林籟結響,調如竽瑟;泉石激韻,和若球锽:故形立則章成矣,聲發則文生矣。夫以無識之物,郁然有采,有心之器,其無文歟?
rén wén zhī yuán , zhào zì tài jí , yōu zàn shén míng ,《 yì 》 xiàng wéi xiān 。 páo xī huà qí shǐ , zhòng ní yì qí zhōng 。 ér 《 gān 》、《 kūn 》 liǎng wèi , dú zhì 《 wén yán 》。 yán zhī wén yě , tiān dì zhī xīn zāi ! ruò nǎi 《 hé tú 》 yùn hū bā guà ,《 luò shū 》 yùn hū jiǔ chóu , yù bǎn jīn lòu zhī shí , dān wén lǜ dié zhī huá , shéi qí shī zhī ? yì shén lǐ ér yǐ 。
人文之元,肇自太極,幽贊神明,《易》象惟先。庖犧畫其始,仲尼翼其終。而《乾》、《坤》兩位,獨制《文言》。言之文也,天地之心哉!若乃《河圖》孕乎八卦,《洛書》韞乎九疇,玉版金鏤之實,丹文綠牒之華,誰其尸之?亦神理而已。
zì niǎo jì dài shéng , wén zì shǐ bǐng , yán hào yí shì , jì zài 《 sān fén 》, ér nián shì miǎo miǎo , shēng cǎi mí zhuī 。 táng yú wén zhāng , zé huàn hū shǐ shèng 。 yuán shǒu zài gē , jì fā yín yǒng zhī zhì ; yì jì chén mó , yì chuí fū zòu zhī fēng 。 xià hòu shì xīng , yè jùn hóng jì , jiǔ xù wéi gē , xūn dé mí rù 。 dǎi jí shāng zhōu , wén shèng qí zhì ,《 yǎ 》、《 sòng 》 suǒ bèi , yīng huá yuē xīn 。 wén wáng huàn yōu , yáo cí bǐng yào , fú cǎi fù yǐn , jīng yì jiān shēn 。 zhòng yǐ gōng dàn duō cái , zhèn qí huī liè , duān shī jī sòng , fǔ zǎo qún yán 。 zhì ruò fū zǐ jì shèng , dú xiù qián zhé , róng jūn liù jīng , bì jīn shēng ér yù zhèn ; diāo zhuó qíng xìng , zǔ zhī cí lìng , mù duó qǐ ér qiān lǐ yīng , xí zhēn liú ér wàn shì xiǎng , xiě tiān dì zhī huī guāng , xiǎo shēng mín zhī ěr mù yǐ 。
自鳥跡代繩,文字始炳,炎皞遺事,紀在《三墳》,而年世渺邈,聲采靡追。唐虞文章,則煥乎始盛。元首載歌,既發吟詠之志;益稷陳謨,亦垂敷奏之風。夏后氏興,業峻鴻績,九序惟歌,勛德彌縟。逮及商周,文勝其質,《雅》、《頌》所被,英華曰新。文王患憂,繇辭炳曜,符采復隱,精義堅深。重以公旦多材,振其徽烈,剬詩緝頌,斧藻群言。至若夫子繼圣,獨秀前哲,熔鈞六經,必金聲而玉振;雕琢情性,組織辭令,木鐸啟而千里應,席珍流而萬世響,寫天地之輝光,曉生民之耳目矣。
yuán zì fēng xìng , jì yú kǒng shì , xuán shèng chuàng diǎn , sù wáng shù xùn , mò bù yuán dào xīn yǐ fū zhāng , yán shén lǐ ér shè jiào , qǔ xiàng hū 《 hé 》、《 luò 》, wèn shù hū shī guī , guān tiān wén yǐ jí biàn , chá rén wén yǐ chéng huà ; rán hòu néng jīng wěi qū yǔ , mí lún yí xiàn , fā huī shì yè , biāo bǐng cí yì 。 gù zhī dào yán shèng yǐ chuí wén , shèng yīn wén ér míng dào , páng tōng ér wú zhì , rì yòng ér bù kuì 。《 yì 》 yuē ∶“ gǔ tiān xià zhī dòng zhě cún hū cí 。” cí zhī suǒ yǐ néng gǔ tiān xià zhě , nǎi dào zhī wén yě 。
爰自風姓,暨于孔氏,玄圣創典,素王述訓,莫不原道心以敷章,研神理而設教,取象乎《河》、《洛》,問數乎蓍龜,觀天文以極變,察人文以成化;然后能經緯區宇,彌綸彝憲,發揮事業,彪炳辭義。故知道沿圣以垂文,圣因文而明道,旁通而無滯,日用而不匱。《易》曰∶“鼓天下之動者存乎辭。”辭之所以能鼓天下者,乃道之文也。
zàn yuē ∶
贊曰∶
dào xīn wéi wēi , shén lǐ shè jiào 。 guāng cǎi xuán shèng , bǐng yào rén xiào 。
道心惟微,神理設教。光采玄圣,炳耀仁孝。
lóng tú xiàn tǐ , guī shū chéng mào 。 tiān wén sī guān , mín xū yǐ xiào 。
龍圖獻體,龜書呈貌。天文斯觀,民胥以效。
延伸閱讀:文心雕龍原道原文及翻譯賞析